KRISTAQ F.  SHABANI

 LSHASH, I.W.A, W.P.S, “XASTERON”

VENDLINDJA:  Gjirokastër, Albania

Vendbanimi: Gjirokastër (Lagjja “18 Shtatori”Pallati  87/4), Albania

Telefoni: Mobil 00355692553056, Fiks 003558465867

Prejardhja familjare: Intelektuale. 

E-mail-: kristaq_f_shabani@yahooo.com, pegasi2003@yahoo.com

Pozicioni aktual: shkrimtar profesionist. Anëtar  i Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë, anëtar nderi  dhe anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Ndërkombëtarë me qendër në Ohajo SHBA I.W.A,  Anëtar i Lidhjes së Poetëve Bashkohorë të Globit W.P.S, anëtar nderi i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Poetëve “XASTERON - Zaloni” Athinë, Greqi

Gjuhët e huaja:  Greqisht, italisht; njohuri  në gjuhën ruse.

Nga viti 1995 deri në vitin 2005 gazetar i një gazete evropiane.

Arsimi lartë.

Përvoja letrare

E përkufizuar nga të tjerët:

(Shtëpitë botuese në Shqipëri dhe jashtë vendit)

Që nga viti 1992, si rrjedhojë e talentit dhe dhuntisë, përkushtohet tërësisht në veprimtarinë shkrimore, botuese duke vijuar e duke qenë në radhët progresiste për progresivitetin e vendit me ndihmesë mediatike dhe botuese. Karakteristikë: Mëvetësi dhe të pëlqesës për të kontribuar si krijues e si intelektual.

Kristaq F. Shabani, poet dhe shkrimtar i njohur, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në vende të tjera, ka përfunduar studimet e larta  në Tiranë dhe në Shkodër. Tashmë është në profesion të lirë, duke u nisur nga mundësitë e krijuara nga sistemi demokratik i vendosur  në Shqipëri. Botimet e tij nisin preludin në Shtëpinë botuese “Thamiris” në Athinë. Është shfaqur para lexuesit me libra të veçanta në të gjitha gjinitë, duke filluar nga vëllimet poetike, vëllime me skica dhe tregime, publicistikë, novelë dhe romane. Prej vitit 1992 deri në vitin 1998 ka ushtruar veprimtarinë e tij shkrimore në Greqi. Vëllimet e tij poetike: “Pulsi i dhimbjes”(shqip, italisht), botuar nga Shtëpia botuese “Thamiris” në vitin 1997, është ribotuar disa herë nga kjo Shtëpi botuese.* “Seli në qiejt” poemë (shqip, greqisht, anglisht, rumanisht) * “Vilarët e verdhë” , poemth *,  “I vij rrotull Pomonës” * ,“Virtyti i thyer”, (shqip, greqisht); * “Oaz”(shqip, greqisht), poemth, Shtëpia botuese “Jonalda” , Berat. ”Elegjia e Ëngjëllit”(shqip, anglisht, greqisht), përkthyer në anglisht nga përkthyesja greke Vasiliki Kalahani, në greqisht nga Kosta Gaxhioni, “Kohës i ndez buzët”, “Astma e lindur”, ”Trinomi i cicërrimës”, “Stina e pestë”, “Eol, të falem” e tjerë.

Vëllime me skica dhe tregime: * “Asfiksia e shembsave” , * “Profeti i liruar”.

 Publicistikë: * “Jorgo Bukas” (Mbresa, Kujtime, Artikuj”) me bashkautor (Harrilla Koxhioni), “Jonalda”, * “Intelekt 2001..” 1, “Intelekt 2001…” 2, “, “Njeriu pronë e tre shteteve” monografi “Lidhësi shpirtërore” me bashkëautor (Laver Stroka), “Inxhinieri sygështenjë dhe Magjia e mbretëreshës”.

Romane: *“Kryefjala e Fatales”, roman Shtëpia botuese “Thamiris”, “Përhumbja e ngjyruar”, “Vilat e Formacioneve (Drama e Globit në një copëz letër), “Trenjerëzori dhe Nenta”

Libri  “Virtyti i gënjyer”, Antologji vetiake (gjashtëtip) është botim i Shtëpisë botuese “Fjalët e qiririt” dhe Lidhjes së Krijuesve “PEGASI”, që përmban në strukturën e saj këto vepra: 1. “Era e mënjanimit” 2. “Asfiksia e Shembsave”, skica e tregime 3. “Atje ku homazhojnë dallëndyshet”, skicim historik 4. “Gënjeshtra me unazë”, analitikë. 5.Virtyti i thyer, vëllim poetik. 6. “Epigram i mortuar dhe shthurja e ëndrrës” vëllime poetik. 7.” Gëzimi i Vjeshtës” (shqip, anglisht).  8. “Livadhi i Nuseve”, pragnovelë. 9. “Horoskop sipas Yjeve të “Dijes”, ese.

Në vitin 2004 Kristaqi botoi librin “Itinerari i magjisë” [Mbreti i kuzhinës] me bashkautor Pandeli Sulin. Po në këtë vit ribotoi romanin “Kryefjala e Fatales”.

Libri “Jetari” është një libër monografik i konceptuar me një stil vetiak.

Në vitin 2006 botoi edhe veprat: “Perla- Profil i biskuar” (Zagoria), Antologjinë e parë vetiake për fëmijë të titulluar “Refleks në ujëvarë”, ku në të përmblidhet edhe romani për fëmijë“Sarushja”; “Refleks në ujëvarë”2 (romani “Kejda”) antologji e dytë vetiake. Ka përgatitur për botim rreth 20 vepra të tjera në të gjitha gjinitë letrare si dhe me temë historike.

Në vitin 2007 botoi libri “Pronori A.B dhe astma e lindur”, ku në substratin e këtij libri bën pjesë dhe poemthi ”A passage of answers in mirror of the soul” përkthyer në anglisht nga  Shaun Thompson.

Në vitin 2008 botoi “Dy pronorët” poemth, ‘Ezmerka me topuz” poemëlirike dhe “Seli në qiejt” poemë (ribotim)

 Ka në proces botimi librin “Kronikani”,  “Njeriu pronë e tre shteteve”,”Korsi e kaltër”(shënime kritike për letërsinë e të rinjve shqip, anglisht) , , “Jam një notë mbi pentagramin“ greqisht. Është duke përgatitur romanin “Kordoni i verës”(Vila e Formacioneve) si dhe Antologjinë e tij të dytë vetiake, të quajtur “KRISTANIADA”, ku bëjnë pjesë 12 vepra të tij poetike: “I vij rrotull Pomonës”, “Jam një notë mbi pentagramin”, “Stina e pestë”, “Trinomi i cicërrimës”,”Eol të falem”, “Esmerka me topuz” (poemë lirike), “Kohës i ndez buzët”, “Astma e lindur”, “Dy pronorët” (poemë), “Seli në qiejt”  si dhe antologjinë poetike në gjuhën angleze “Kristaniada” me  veprat: “A Seat in Heavens”, “Autumn Joy”, “Elegy of the Angel”, “The Opening of the Curtain”, ”A passage of answers in mirror of the soul”, “Eol të falem”.

Ne vitin 2008 botoi Antologjinë poetike “KORSI E HAPUR” Autorë te Lidhjes së Krijuese “PEGASI” dhe poetë të tjerë nga vendi dhe Bota.

Është Kryetar i Lidhjes së Krijuesve “PEGASI”,Albania, me qendër në Gjirokastër që nga krijimi i saj, me degë pothuajse në të gjithë Shqipërinë  si dhenë Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni dhe jashtë vendit, atje ku jetojnë krijuesit e emigruar. Ka udhëhequr mjaft veprimtari letrare, kritike, analitike, simpoziume, konferenca e tjera. Është iniciues i lidhjeve me simotrat në disa vende të Evropës dhe të Botës. Redaktor i shumë veprave poetike, në prozë si dhe historike. Inicius gjithashtu i lëvizjes letrare: “Ndryshimi kërkon ndryshe”. Kristaqi është drejtues dhe botues i organit letrar “PEGASI”, i cili del në Gjirokastër, që nga maji i vitit 2002 si dhe i gazetës “Intelekt 2001…”, numri i parë i së cilës doli në maj të vitit 2004.

Krijimtaria e tij është vlerësuar me çmime ndërkombëtare të para  si në Greqi (Antologjia “Virtyti i gënjyer”, Konkursi “Fabula 2005” dhe në vend etë tjera. Është nderuar me diplomë nderi nga Olimpiada e Shkrimtarëve zhvilluar në Athinë në vitin 2004 si dhe nga Kongresi Ndërkombëtar i Letërsisë, prill  2007. Është ftuar të marrë pjesë në shumë veprimtari letrare ndërkombëtare në SHBA,Greqi, Indi e tjerë.  Shumë krijime të tij,   që nga viti 2002, janë botuar në revistën letrare tremujore “KELENO” të poetes së njohur greke PANAJOTA HRISTOPULU- ZALONI në Greqi, në anglisht dhe greqisht, në rubrika të veçantë “POET INTERNATIONAL”apo në faqen “PEGASI” të kësaj reviste. Janë reklamuar e publikuar veprat e tij edhe  në revistën braziliane “Pensa di Cui”të Jose Roberto Seki, “POMEZIA NOTIZIE” Itali të poetit Domenico Defelice, në Meksikë, Mongoli, Francë e tjerë. Po kështu janë dhënë mjaft vlerësime nga kritika letrare e vendeve të tjera, kryesisht Greqi, Itali, SHBA. Është përfshirë me shumë poetë dhe shkrimtarë të huaj  në antologjinë “Me flakën e krijimit”, botim i Lidhjes  Zaloni “Xasteron”, Athinë , Dhjetor 2004 si dhe në shumë antologji letrare të dala në vitin 2007-2008. Ka përkthyer mjaft krijime të autorëve të ndryshëm nga disa vende, të cilat janë botuar në gazetën letrare “Pegasi” dhe në revistën letrare “KELENO” si dhe librin poetik të poetes Panajota Zaloni “Galopimi i kalit bojë blu”.  Në vitin 2007 ka përgatitur një maket të revistës “PEGASI” me krijime nga 500 poetë të Shqipërisë, kryesisht të Lidhjes së Krijuesve “PEGASI” dhe poetë nga gjithë Bota në shtatë gjuhë. Së toku me përkthyesin Kosta Gaxhioni ka përkthyer  veprën “Hajku” të poetes greke Eftihia Kapardheli. Po përgatit  një antologji me krijime nga Poetët e Jugut të Shqipërisë.

Ka publikuar në Internet mbi 1000 poezi të tij.

Publicistikë

Drejtor dhe botues i gazetës letrare “PEGASI”, organ i Lidhjes së Krijuesve “Pegasi” Gjirokastër që prej vitit 2001 që del periodikisht në Gjirokastër dhe që shpërndahet pothuajse në Shqipëri dhe jashtë (direkt me E mail e tjerë) për të realizuar shkëmbimin universal të vlerave me simotrat, pothuajse në të gjithë botën, që realizohet edhe nëpërmjet LSHAN. Kjo gazetë herë pas herë boton edhe në gjuhët anglisht dhe italisht.

Nën drejtimin tij dhe të Lidhjes së Krijuesve  “Pegasi”  dalin gazetat periodike:

 “Çiltër” , organ i Këshillit Koordinativ të Shoqërisë Civile të Trevave të Jugut;

“Intelekt 2001…” organ i  intelektualëve zagoritë në Gjirokastër;

“Impuls”, organ i talenteve të shkollës 9 vjeçare “Koto Hoxhi” Gjirokastër;

“Çajupi” organ i talenteve të shkollës 9 vjeçare “Andon Aako Çajupi” Gjirokastër;

“Labova e Kryqit”, organ periodik historiko- kulturor; “Lliari”, “Nivani”, “Sheperi”, “Katundishta”, “Falim dhe shpresojmë”,  “Rrëza – prolog”, “Doshnica”, “Zheji”; “Sprova” ,organ i Qeverisë së Nxënësve  të Shkollës së Mesme të Bashkuar “Bilal Golemi” ura e Kardhiqit, “Dorian” organ i shoqatës së fëmijëve Gjirokastër, “Koshovica – Ura” (shqip- greqisht). Janë në fillesë gazetat “I përkushtuari  “Bukuri e luleve “, “shkëlqimi i Engjëjve” e tjera.

Është Kryetar i Këshillit botues të disa gazetave periodike dhe anëtar i disa redaksive dhe këshilleve botuese.

Kontribut ka dhënë në përgatitjen dhe botimin e mjaft veprave të autorëve dhe talenteve të reja në Trevën eJugut të Shqipërisë dhe më gjerë, duke qenë redaktor dhe konsulent i  qindra librave  të botuara në të gjitha gjinitë e letërsisë, duke organizuar dhe disa Panaire –Ekspoze të librit në Trevën eJugut të Shqipërisë.

Ka përgatitur drejtuar, skenarizuar, promovime letrare, analitika, panaire librash të autorëve të “Pegasit”, debate e reklamime televizive, prezantime të veprave të shkrimtarëve dhe poetëve nga Bota, sesione shkencore me objekte thelbësore për progresin letrar dhe shoqëror si dhe për të evidentuar figura të sfumuara nga sistemi i mëpërparshëm në sferën letarre dhe historike.

Fillesat e kësaj veprimtarie janë qysh në vitet e qëndrimit në Greqi (Athinë) duke u aktivizuar  në favor të progresit, qytetërimit, civilizimit, humanizmit dhe fitimit të statusit trajtues të emigrantëve, për të krijuar  një klimë sa më të favorshme dhe një nyje ndërlidhëse me objekt Evropianizimin e vendit. Në shumë takime të organizuara ka ngritur probleme të mprehta për ecurinë.

Në të gjitha veprimtaritë letrare e historike të zhvilluara në Gjirokastër, Tepelenë, Përmet, Sarandë, Delvinë të Lidhjes së Krijuesve “Pegasi”, rreth 350 të tilla, ka marrë pjesë me  fjalë hyrëse e përmbyllëse,referate, analitikë, diskutime kritike me theks, të cilat janë botuar në librat e tij, të botuar gjatë periudhës intesive  të botimit 1997 –2006 si  në  Shqipëri, Greqi, Brazil, Itali e tjerë; po kështu në  rrjetin  e pasur mediatik të Trevës së Jugut, për të cilin ka qenë ideator dhe realizator i tij.

Raportet me Shoqërinë Civile:

Kryetar i Lidhjes së Krijuesve (Shkrimtarëve, Poetëve dhe Artistëve) “Pegasi” me qendër në Gjirokastër dhe me shtrirje në të gjithë Jugun e Shqipërisë me degë jashtë vendit Athinë, Kosovë e tjerë. Kjo lidhje është krijuar në vitin 1998, në Gjirokastër, me vendim gjyqësor 161 datë 23.07.1998.

Ushtron detyrën  Kryetar i Këshillit Koordinativ të Shoqërisë Civile të Trevave të Jugut të Shqipërisë

 Kryetar i Shoqatës Atdhetare –Kulturore “Çajupi” të Zagorisë, Dega Gjirokastrës si dhe anëtar i Kryesisë i kësaj Shoqate.

Gjatë periudhës 1998-2006 ka dhënë një kontribut të veçantë në ngritjen e  autoritetit dhe veprimtarinë e Shoqërisë Civile në Jug e më gjerë.

Intervistë

Një shoqëri, e cila nuk administron trurin dhe shpërthimet e tij progresive vonon dhe stacionon ecjen

Me Kryetarin e Lidhjes së Krijuesve “Pegasi”Albania, me qendër në Gjirokastër shkrimtarin dhe poetin Kristaq F. Shabani, Anëtar i  Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, Anëtar dhe Anëtar Nderi i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Ndërkombëtarë I.W.A (me qendër në Ohajo SHBA), Anëtar i Lidhjes së Poetëve Bashkëkohorë W.P.S,) si dhe Anëtar Nderi i Lidhjes  “XASTERON Athinë (GREQI).

Shpesh, kur kthehemi në retrospektivë pyesim veten: “Si erdhëm deri këtu?”. Edhe ju natyrisht e respektoni këtë pyetje?

Kjo pyetje është e natyrshme. “Pegasi” erdhi deri këtu, duke fluturuar poetikisht dhe çuditërisht, falë aftësive të tij, u bë tepër i njohur. Tashmë në “qiellin poetik” kjo yllësi dallohet e konturuar. Në fillesë ishin vetëm 30 krijues nga Gjirokastra, Tepelena, Përmeti, Saranda, Fieri,Tirana, madje dhe të emigruar në vendet e tjera sin ë Greqi, kjo përcaktoi edhe hapësirat e shtrirjes. Shumë prej këtyre krijuesve ishin të panjohur,  apo të privuar nga sistemi i mëparshëm, për të interpretuar në “arenë”. Pra,  s’kishte nga ata që u përkëdhelën e u ledhatuan nga regjimi i mëparshëm dhe që nuk të “lëshojnë” rrugën edhe sot e kësaj dite, duke mbajtur mbi supe “përvojën” e tyre shkrimore dhe atë konturim të krijuar me “model”. Ky situacion  i bënte këta përfaqësues të së kaluarës  mosbesues me pyetje të tipit “asgjësues”, dhe shumë shpejt aktivizuan dyzimin: “Kalin fluturues” e quajtën “kalë të huazuar”. Por, që në fluturimin e parë me “Ylberin e Shpirtit” këta dyshues dhe mosbesues u thyen dhe kthyen në ! dhe ?.

Si u prit kjo lidhje e re krijuesish?

Lindjet e reja mezi priten nga shoqëria jonë, e cila është e mësuar me metodën fjalëfrazimit, e marrjes nëpër gojë apo të thashethemnajës. Edhe lindjet letrare, dikur priteshin me urdhër. Në rast se dua unë, ti lind, në rast se s’dua unë, nuk lejohet as aborti!… Edhe sot ka konceptime të tilla, paçka nga 18 vjetët e kthesës, apo të përmbysjes, që ende nuk e kemi “përmbysur” mirë, pasi vijon “mbretëria e ëmbël “ e përcjellur. Por përmbysjet e thella bëhen, kur krijohet mundësia e re, ndryshimi i bindshëm real dhe krijohet mentaliteti i ri. Shpesh ne na motivojnë edhe “nevrikë”, kur kemi një qetësi të admirueshme. Në që në fillesë të krijesës motivuan lëvizjen me sloganin befasues: “Për një Letërsi Ndryshe”, e cila më vonë u bë dhe slogan politik për “partet”.

Si është formuar fizionomia e Pegasi-t?

“Pegasi” që të formonte fizionominë e tij ka zhvilluar veprimtari me nerv, me një kuadraturë të larmishme,  me aplikime të programimeve “ndryshe”, për të hequr “mantelin” e përsëritjes, që të merrej frymë me bronke reale. Pikësynimet tona kanë qenë: dalja në dritë të ndriçuar, luftë meititetit dhe kopjimit mekanik, zhvillimit të aftësisë krijuese në një terren dhe mjedis, ku mund të kërkosh  me spontaneitet substancën konkurruese. Në rast se veprohet brenda guackës, plasin gjithmonë rrjedhojat. Merita jonë ishte se kishim pikësynim: daljen jashtë guackës. Ne u përhapëm me arsyetim dhe gjetëm përkrahje me krijuesit në Tepelenë, Përmet, Sarandë, Delvinë, Fier,Tiranë e gjetkë, madje dhe jashtë vendit në Greqi, Itali, Kosovë, Maqedoni, SHBA e tjerë.

Shpesh herë të merresh me letërsi të nofkojnë, të aludojnë, të nxjerrin jashtë “mode”, por përvoja jonë tregoi se, kur komuniteti letrar përpiqet edhe vetë arrin të administrojë vetveten, ai arrin ato objektiva dhe synime që kërkon. Janë  mbi  1000 libra të botuara gjatë këtij 10 vjeçari nga Krijuesit e Lidhjes sonë si dhe rreth 265 veprimtari letrare! “Pegasi” tashmë është lidhje prezente, reale dhe e provuar për intuitën intelektuale dhe shkrimore që ka, e provuar dhe në arenën ndërkombëtare, e njohur në 100 shtete të Botës, ku “luhet” ndryshe dhe bëhet vlerësim potent.  Koha po provon edhe tek ne  se lidhjet komunitare të krijuesve janë vetëvepruese, kanë dëshira të përbashkëta, bëjnë çudira të përbashkëta, janë vizionare , sepse në to nuk vendos “diktati”. 

A ka zbulesa poetike?

Zbulesat tona janë të shumta dhe japim një shtysë në zhvillim dhe në qëndrimet “poetike”, që mbajmë. Ne kemi lozur një rol të pakontestueshëm në zbulimin e talenteve duke pohuar se, ata, që e kanë detyrë, të cilët paguhen nga shteti, s’e marrin këtë nismë, duke i parë me shikimin e njerkës. Zbulesat tona flasin vetë. Kështu p. sh. Shkolla e mesme “Siri Shapllo” Gjirokastër “mburret” me dy botimet e realizuara prej nesh, Lidhjes “Pegasi”, të Eruglina Kucit “Fluturoj me pëllumbat” dhe “Shpirti i trazuar” i Bledar Haskës, duke i pasqyruar në Historikun e saj, si zbulime të veta! Ne kemi bërë punë specifike të talenteve në Përmet  (Kosinë, Çarçovë) dhe në qytetin e Përmetit, në Këlcyrë, në shkollat e mesme të Gjirokastrës, në Universitetin “Eqrem Çabej”, Delvinë, Fier si dhe jashtë vendit, ku kemi dhe përfaqësues ndërlidhës të Pegasit. “Pegasi” tashmë është bërë shumë i njohur dhe i propaganduar.

Kemi qenë iniciues të mesazheve të reja në substratet tona letrare të të gjitha gjinive si dhe historike dhe në gjitha gjinitë e Artit, duke u përplasur dhe me megalomani dhe ngacmime, por që këto janë venitur nga ecja jonë. Këto janë dhënë në të gjithë veprimtarinë tonë kudo ku janë zhvilluar, duke pasur parasysh edhe  shkëmbimin universal të vlerës.

Një shoqëri, e cila nuk administron trurin dhe shpërthimet e tij progresive vonon dhe stacionon ecjen.

Si paraqitet vlera e botimeve të krijuesve të Lidhjes?

Në sferën e botimit, ndoshta kemi dhënë leksione për redaktime, ngritje të katedrave të  botimit dhe të përkthimit, ndërtimit të kompozicionit të jashtëm dhe të brendshëm të veprës, për ideim natyral kopertinash, për cilësi botimi, pra, për seriozitet klas. Kjo duket edhe në marrëdhëniet e krijuara me Shtëpitë botuese në vend dhe jashtë vendit: “MARIN BARLETI”, “TOENA”, “ALBIN”, “DITA 2000”, “MËSONJTORJA”, “JONALDA”, “THAMIRIS”, “RILINDJA” e tjerë si dhe me veprimimin e shtëpisë botuese “Fjalët e Qiririt” Përmet të botuesit Lumo Kolleshi, aktualisht Sekretari i Përgjithshëm i Lidhjes së Krijuesve “Pegasi” dhe vetë të angazhimit të Lidhjes sonë “PEGASI” . Madje, mund të themi, që ne kërkojmë shumë në titullime të gjinive e tjera. Kemi redaktorë tashmë të sprovuar në Gjirokastër, Tepelenë, Përmet, Fier, Tiranë, Tropojë e tjerë. Kjo ka bërë atë që, ne të zbulojmë në hapësirën tonë të veprimit rreth  150 talente në letërsi, të cilët kanë guxuar të dalin me librat e tyre të parë, ose me libra me poezi të përbashkëta. Duke organizuar kontaktime paraprake, diskutime të librave para botimit është bërë një punë e organizuar botuese dhe lexuesi ka respektuar prurjet e reja. Kjo ka realizuar edhe atë që të bëhet edhe një lidhje universale me talentet e vendeve të tjera.

Që të dallosh duhet të jesh i zgjuar dhe të ecësh me parashikimin e ardhmërisë. Si rrjedhojë gjatë  kësaj veprimtarie  të shumëanshme, shumëplanshe, publikuese, koordinuese, lidhësore, tendecioze, bashkërenduese me forma dhe metoda të reja të kohës, duke përzgjedhur edhe ato, që rezistojnë, është bërë e mundur zgjerimi dhe ngritja e kësaj lidhjeje, që i ngjan një lëvizjeje të re, të madhe të letërsisë. Kjo vjen falas edhe arsimimit të lartë disponues të të shumicës së krijuesve, të cilët kanë sakrifikuar edhe vullnetarisht për t’u ngjitur në shkallinat e krijimit.

Si realizohen botimet? A është vënë në lëvizje sponsorizimi për të ndihmuar botimet?

Truri vijon të lutet. Një shoqëri civile është e civilizuar, në rast se mundëson në publikimin e veprave të inteligjencës së saj shkrimore, e cila ka aftësi të shkruajë kujtesën historike dhe letrare, pra substancën reale dhe fantastike të realitetit, gjendjen e të dy kahjeve të saj apo në polet. Ndaj në këtë aspekt nuk kërkohet  lutësi, por përqëndrim vëmendjeje. S’duhet të lutet krijuesi, por duhet të “lutet” biznesmeni. Tek ne ndodh e kundërta: “Truri vijon të lutet… për të publikuar veprat”. Megjithatë, në rrugën tonë të krijimit, gjenden dhe biznesmenë të nivelit, që ndihmojnë krijuesit, siç ka ndodhur në Gjirokastër, Tepelenë, Fier, Delvinë, Athinë, Prizren, Gjakovë, Shkup, Tuz e ndonjë vend tjetër. Por ka dhe raste të premtimeve paradë dhe të zotimeve hiperbolike…

Por krijuesit përpiqen dhe nga fondi i tyre i gjetur me shumë vështirësi  dhe i ekonomizuar botojnë librat në shtëpi botuese, të cilat vetëm formalisht quhen të tilla dhe nuk marrin asnjë përgjegjësi për publikim, reklamim apo impulsim të librave të autorëve të talentuar, veçse janë rigoroze në vjeljen e “shumave totale “ të botimit, ku përftesa është e mirë nga ana  e tyre... Edhe pse një autor mund të botojë 10-15 libra në një shtëpi botuese -shtypshkronjë interesi i autorit është i nëpërkëmbur, ku në disa prej këtyre shtypshkronja- shtëpi botuese ka njerëz , të cilët nuk e kanë nivelin për të botuar, pasi u mungon arsimimi e tjerë. Kjo i hap rrugë mediokritetit letrar që vjen  si rrjedhojë e një keqtrajtimi botues. Duhet theksuar edhe ajo që, disa prej këtyre shtëpive botuese kanë rënë në dorë të “njerëzve “, të cilët nuk kanë lidhje me Letërsinë, s’kanë nivelin profesional, veçse kanë “logjistikën”. Varfëri e madhe ekziston në ekspozimin e veprave, në organizimin e Panaireve të Librave, të cilët bëhen pa theks dhe objekt të përcaktuar Ne në këtë kuadër kemi zhvilluar me sukses Panaire  dhe Ekspoze të Librit të autorëve të Lidhjes sonë “PEGASI”, por edhe të të tjerëve,  që nuk janë anëtarë të Lidhjes sonë. Një punë e efektshme është bërë dhe në ekspozimin e librave në këto Panaire - Ekspoze të të gjithë poetëve dhe shkrimtarëve, të cilët kanë lidhësi dhe bëjnë shkëmbim universal vlerash me Lidhjen tonë si të krijuesve edhe mjaft prestigjiozë nga Italia, Greqia, SHBA, Brazili, Australia, India, Kina, Japonia, vendet e Evropës Perëndimore e tjera.

Cilat janë lidhësitë tuaja me pushtetin vendor?

Pushteti vendor? “Ekziston” thonë për krijuesit…. Kjo i ngjason edhe prologut të përrallës “Na ishte, seç na ishte…” Ne  bëjmë përçapje, falim dhurata babagjyshësh dhe ata s’lexojnë dhe thonë se, sa shumë u shtuan  shkrimtarët. Tashmë secili mund të shkruajë… e tjera, duke mos u thelluar në atë që thonë. Po pushtetarët, që drejtojnë u kualifikuan për të ardhur në pushtet?! Ne bëjmë përçapje për të dhënë  të renë tonë, të ngrëmë probleme të ecjes në substratet tona të gjinive të letërsisë dhe qytetet tona vazhdojnë të tymta me rrugë të brendshme fshati, që lëshojnë vargan lotësh. Kujdesja  kërkohet ndaj të brendshmes, se nuk dihet se çfarë ndodh! Po të ndodh gjë do të thonë: “Ah, ky qytet “të brendshmet i kishte të grisura, me arna dhe pa lule!…” Nejse, duhet ta lëshojmë ndonjë buzëqeshje, por deri tani nuk është asgjë premtuese, pasi në Lidhjen tonë shumë pak krijues mund të jenë ndihmuar!… Krijuesi është njohës i thellë i jetës, ngacmues, i pëlqen estetika, i bën çdo gjë përshtypje nga të dy anët e medaljes, përshtypëzohet dhe reagon. Edhe me median elektronike nuk bëhet punë efikase, paçka nga tendecioziteti ynë për publikim të veprave të reja. Nuk është hapur si duhet rubrika e paraqitjes së librave të rinj, apo të jepen promovimet e bukura të këtyre librave. Në këtë drejtim më mirë paraqitet TV “Gjirokastra” dhe TV e qytetit të Përmetit dhe TV “Apolon” i Fierit. TVSH është krejt i panjohur për ne dhe punën tonë! Ky është një prakticitet i vjetëruar, censurë  e organizuar ndaj autorëve dhe librave të rinj, autorëve tanë, të cilët po të vihen në balancim me shumë botime të tjera edhe në Metropol, s’dihet se si dilet!. Është fakt që librat tanë propagandohen në Kosovë, Maqedoni, Itali, Geqi dhe e kanë shumë zor këtë mundësi në Shqipëri! Kjo për ekzistencë mendësie…dhe rutinë. Kujtohen vetëm në rast evenimente, zgjedhjesh. Pushtetarët i shikon rrallë ose asnjëherë në këto veprimtari letrare të përgatitura me kujdes dhe art dhe ndjekin ato koncerte, apo aktivitete thatësirë. Një deputete apo deputet nuk “di” që në Gjirokastër ekziston një Lidhje përmase, ose e di dhe bën sikur nuk ka dijeni, që në librin e anëtarësimit të saj disashkallësh ka shumë anëtarë. Pale mandej të diskutohet për ndihmesë a fonde për zhvillimin e letërsisë!… Ndonjeri mund të tronditet me këtë numër kaq të madh, por në Lidhjen tonë është bërë kategorizimi sipas shkallinës së ngjitjes dhe autoritetit në letërsi: shkrimtarët, poetët, fabulistët dhe artistët, piktorët, skulptorët në kuptimin vërtetësor, real dhe me përvojë, që kanë botuar, reklamuar veprat e tyre në të gjithë fushat, ndërsa talentet  reja, që janë impulsuar dhe kanë nxjerrë në dritë veprat e tyre; talentet po të reja, të cilët kanë botuar krijimet e tyre dhe janë premtues si dhe nxitja e talenteve të reja në shkollat 9 vjeçare të Rajonit dhe gjithëpërfshirjen tonë. Pra, kjo është  një lëvizje e fuqishme letare, e cila ka një program të detajuar, të programuar. Kështu ne mund të përmendim dalje në dritë të botimeve të reja , të nxitura dhe të impulsuar nga ne si në Shkollën e Mesme në Libohovë, në “Bilal Golemi” Kardhiq, në Lazarat, në shkollën e mesme të përgjithshme “Siri Shapllo” Gjirokastër, në Lazarat, Universitetin ‘Eqrem Çabej”, Fakultete të ndryshme në Universitetin e Tiranës, apo në Tepelenë, Përmet, Këlcyrë, Fier, Sarandë, Delvinë,  Prizren, Gjakovë e tjerë.

Kush është ajo pjesë e shoqërisë aktuale që interesohet për Letërsinë ?

Më pyesni se kush është interesuar për letërsinë? Detyrimisht intelektualët, ata që janë të  lidhur me kulturën, por u mungon ana financiare për ta tërhequr, pasi edhe krijuesi vuan shumë për të “sponsorizuar” vetveten. Një krijues nga Përmeti, poet i njohur, kur i thanë se kush e sponsorizon këtë libër, Ai u përgjegj çiltërsisht: “Vreshti”. Qeshën me përgjigjen e tij, por ishte fakt. Ai kishte një vresht, i cili atë vit kishte prodhim të bollshëm. Na vjen keq që të rinjtë nuk “afrohen” tek libri dhe “vjelin” gjërat e gatshme në Internet, të cilat i “modelojnë” duke i paraqitur si punime të tyre tek pedagogët dhe mësuesit si tema vetiake, kur nuk kanë ndryshuar asnjë presje! Pasuria e tyre leksikore lë për të dëshiruar, pa le ajo “kreative”... Kjo është një rrugë që të çon në mosdije...Krijuesit edhe të trevës së Jugut  të Shqipërisë dhurojnë librat e tyre në Bibliotekat e Shtetit. Shteti nuk është në “gjendje” të blejë libra të krijuesve të afirmuar dhe të talentuar. Ka biblioteka, që kanë disa vjet, që mbeten me fondin e dikurshëm! Pse të ndodhë kjo? Ky është një shtet, i cili nuk plotëson sa duhet fondin e tij të kujtesës! Unë duhet të flas në thirroren, që tashmë është “hequr”: “Pushtetarë, caktoni fonde për të blerë libra, që të pasurohen bibliotekat me fondin libror të nevojshëm që krijohet kudo në të gjithë hapësirën krijuese shqiptare dhe në hapësirën emigruese….” Por duhet thënë dhe diçka tjetër: Nuk përzgjidhen mirë ata që merren me kulturën në pushtetin vendor a qendror, madje më së shumti zgjidhen me militantizëm dhe harrohen profesionistët...

Cili është veprimi gjeografik i “Pegasi”-t

Qëllimi ynë final ka qenë që “Pegasi” të shtrihej në të gjithë hapësirën mbarëshqiptare si dhe në vendet, ku janë emigruar krijuesit shqiptarë, kryesisht në Greqi dhe Itali, SHBA. Po e them që në fillesë se kjo është realizuar. Është një rast i rallë realizimi. Deklarim ky pa vetëmburrje, po realitet i padiskutueshëm.

Tashmë ne kemi degët tona edhe jashtë vendit, të cilat i përmendëm edhe më lart. Nëpërmjet gazetës letrare “Pegasi”, e cila  po mbyll vitin e gjashtë të botimit dhe gazetës tjetër “Intelekt 2001…” si dhe gazetave të tjera periodike të Trevës së Jugut të Shqipërisë, është  realizuar një njohje e madhe të Lidhjes sonë, të substancave letrare në të gjitha gjinitë letrare nga: poezia, novela, skica, tregimi, romani, monografia, epigrami, esse, fabula e tjera. Kryesorja është se me veprat e autorëve të “Pegasi”-t tashmë janë njohur edhe lexues në rang ballkanik, në disa vende të Evropës, por edhe  në SHBA e tjerë , ku edhe është organizuar dhe promovim për vepra të krijuesve tanë. Përkthyesit tanë kanë përkthyer vepra serioze të shkrimtarëve botërorë si: Heminguejt, Agath Krist  apo dhe libra të miqve tanë poetë nga Greqia si vëllimi “Galopimi i kalit bojë blu” të poetes së talentuar greke Panajota Zaloni- Hristopullu, apo librit tjetër të saj “Paqe… Frikohem…”, një libër ky universal për prezencën e poezive në 13  gjuhë, midis tyre, siç shprehet poetja dhe gjuha e bukur shqipe ka vendin e saj të merituar (Këto përkthime dhe shqipërime janë realizuar nga Kristaq F. Shabani dhe Kosta Gaxhoni, filolog); po kështu evidente janë përkthimet e Murat Memallaj, tentativa të bukur të përkthimit nga gjuha ruse të poetit të madh Esenin te vepra e sukseshme e titulluar “Eseniane” , apo puna e organizuar nga stafi i Lidhjes sonë për të sjellë në shqip veprën “Gruaja , të cilën dashuroj” të Poetit rus të kohës së sotme Adolf Shvjedçikov tjerë; vepra të tjera të përkthyera në italisht nga Aleksandra Shabani, Besnik Ismailati; në anglisht nga Dritan kardhashi dhe Mirela Dudi e tjera . Të sukseshme kanë qenë përkthimi i organizuar nga një grup përkthyesish të kryesuar nga Elefter Fotiu të librit “Seli në qiej” të poetit Kristaq F. Shabani, dedikuar ish presidentit të SHBA, zotit Bill Klinton, libër ky i kërkuar dhe i dërguar në shumë vende të botës. Po kwshtu botimet epetro Dudit nw veprwn twrwsisht nw anglisht “Kostelacion” Është punuar që shumë libra të jenë në Biblioteka të veçanta të disa vendeve si Kosovë, Itali, Maqedoni, SHBA, Brazil, Greqi, Angli, Gjermani, Rumani, Spanjë, Australi, Mongoli, Indi e tjerë. e tjerë. E rëndësishme është se janë realizuar shumë përkthime në gjuhët anglisht, italisht, greqisht, rumanisht, spanjisht e tjerë , duke realizuar shkëmbimin universal të vlerave e duke kombinuar veprimtarinë përkthyese me poetë të simotrave kudo në botë. Punën e madhe pasionante e tregon edhe Antologjia poetike “Korsi e Hapur”, ku janë përkthyer në shqip poezi përfaqwesuese nga 84 poetë nga  Bota. Rëndwsi i është dhënë edhe botimit në gjuhën e minoriteteve në Shqipëri si rasti i librit të poetes Andromaqi Pulla, Manol Basho e tjerë. Tashmë po i kushtohet vëmendje që edhe autorët kosovarë të bëjnë një punë më të gjerë për përkthimin e veprave të tyre.

Ju e keni zgjeruar hapësirat tuaja të krijimtarisë mund të na bëni një panoramë të saj?

Në këtë kuadër një rol të veçantë luajnë dhe përkthimet. Ju lutem të më bëni një ekspoze të veprimtarisë suaj për shkëmbim universal të vlerave.

Po i mëshohet fort përkthimit të veprave të autorëve të Pegasit, jo vetëm në vepra të plota, por edhe me cikle të veçanta. Një punë e mirë në këtë drejtim është bërë me krijimet që janë dërguar në konkurset e Letërsisë të zhvilluara me tema të larmishme në Greqi e Itali, ku krijuesit e Lidhjes “PEGASI” gjatë ekzistencës së vetë kanë marrë mjaft çmime të para, të dyta të treta dhe çmime speciale. Madje duhet thënë se në këto konkurse janë ballafaquar në konkurim me poetë të dimensioneve ballkanike, evropiane edhe botërorë. Ne jemi fitues edhe të një çmimi të rëndësishëm në Kongresin e e Olimpiadës së Shkrimtarëve nga gjithë Bota në vitin 2004, të organizuara në Greqi, të përftuar nga poeti ynë i talentuar dhe i njohur, Anëtari i Lidhjes së Poetëve Bashkëkohorë Petro Dudi, por edhe të dy çmimeve të tjera të rangut të lartë. 

Duhet të theksojmë se gjithë pegaistët kërkojnë të dalin në det të hapur për shkëmbim universal të vlerave dhe tendenca jonë kohët ë fundit ka qenë impulsimi i botimeve në disa gjuhë, përveç gjuhës refrektare mëmësore shqipe. Kjo ka realizuar që në kontaktimet me poetë dhe shkrimtarë të huaj, në kontaktet direkte  me ta në Shqipëri apo në me lidhjet elektronike kemi arritur që rreth 37 krijues potentë të Lidhjes sonë të fitojnë të drejtën e anëtarësimit në Lidhjen e Poetëve Bashkohorë të Globit, ku marrin pjesë rreth 700 poetë nga 102 vende të Botës(105 prej tyre janë amerikanë) dhe për nga numri Shqipëria renditet në vendin e gjashtë, duke siguruar të gjitha parametrat. Kështu krijohet mundësia e  rritjes së njohjes se ç’përparime janë arritur në Letërsinë dhe Artin  e sotëm botëror dhe ç’vend lozim ne. Po kështu ndeshemi me një konkurrencë të gjallë dhe efektive. Krijimi, vepra rrit përmasat e njohjes dhe të publikimit, njihet, konkurron, thellohet stili, aftësia, niveli si dhe përsoset më tej  kontaktimi me rrymat e sotme të Letërsisë nga më prestigjiozet, pasi në këto Lidhje poetësh, shkrimtarësh, artistësh merr pjesë “ajka” e përfaqësuesve të letërsisë botërore,  të cilët janë të prirur drejt një zhvillimi dinamik , elastik të saj të madh dhe që kanë vënë mundin, djersën dhe potencialin e vet financiar në të mirë të Letërsisë dhe Artit. Përveç kësaj Presidenti i Lidhjes është edhe Anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Ndërkombëtarë  më qendër në Ohajo të SHBA me Presidente të saj poeten amerikano-braziliane Teresinka Pereira. Po kështu tani së fundi, duke parë se në shumë lidhje të përmasave botërore, ku “militojnë” poetë nga shumë vende, ne kemi përfaqësuesit tanë edhe në lidhjet e krijuara ndërkombëtare në SHBA, Brazil, Rumani, Indi e tjerë. Është një fluturim i bukur e dinamik  ky yni. Ne në këtë aspekt jemi të parët që krijojmë kaq lidhësi letrare në Shqipëri. Të gjithë këta krijues kanë dërguar krijimet e tyre të përkthyera në gjuhën angleze, ku do të futen në antologjitë letrare, sipas radhës alfabetike që do të fillojnë të dalin këtë vit. Duhet të theksojmë se pjesëmarrja në këto Antologji ka qenë edhe më parë si në antologjitë e dala në Greqi “Në flakën e krijimit”, të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Poetëve “Zbardhësi - Zaloni” Greqi. Pjesëmarrje e madhe me krijime të botuara në revistat letrare si “Keleno” Greqi,  “POMEZIA NOTIZIA”, “Rassegna Internazionale di Pittura” (Citta’ Di Mottola, ITALI), “Pensa a qui” Brazil, Meksikë, Kolumbi e tjerë  apo lidhësitë me revistën moderne letrare “Anterem” Itali: “Zëri i Salaminës” i poetit Dinos Kubatis e tjerë, kanë rritur përgjegjësinë e krijimit dhe të konkurrimit si dhe përmasat e sadisfaksionit shpirtëror poetik. Duhet theksuar se në këto revista janë prezantuar dhe ekspozuar librat tanë të botuar, janë bërë zbërthime analitike për subjektin e veprave ndërsjelltas, pasi edhe ne kemi realizuar përkthime në shqip të rreth 250 poetëve nga gjithë bota, ku shumica e tyre është ekspozuar dhe publikuar në gazetën tonë letrare, dhe tani së fundi në revistën tonë modeste “PEGASI” , organ i letrar i Lidhjes sonë

si dhe në botimin e veçantë e të suksesshëm të kohëve të fundit Antologjia Poetike “Korsi e Hapur” Autorë të Lidhjes së krijuesve “PEGASI”, ALBANIA dhe të tjerë nga vendi dhe Bota, botimin ky i financuar nga Fondacioni zvicerian “PROHELVETIA” me Drejtor Mag. Kastriot Korro. Kemi zgjeruar lidhjet dhe po krijojmë mundësinë për të marrë pjesë në mjaft konkurse që zhvillohen këtë vit në Itali  nga: L’ACCADEMMIA INTERNAZIONALE ”IL CONVIVIO”, CIRCOLO CULTURALE “IL SOFFIO”, A.L.I..A.S. Australi, Lidhja e Festivalit Ndërkombëtar të Poetëve e tjerë. Po kështu këtë vit shumë poetë e sidomos më kryesorët janë futur në shumë antologji deri në SHBA, Brazil, Mongoli, Francë e tjerë. Karakteristike është se ne kemi lidhësi edhe me përfaqësues tipikë të letërsisë eksperimentale, numerike apo paradoksale. Ky është një sukses që na bën të jemi  edhe më të vëmendshëm.

Keni lidhësi me simotra në Ballkan e më gjerë?

Ne kemi lidhësi me shumë simotra dhe me personalitete të shquara të letërsisë në disa vende. Këtë mund ta shprehim me Kosovën, të cilëne vërtetoi më së miri dhe pjesëmarrja jonë me një delegacion të nivelit të lartë të Lidhjes sonë në Kosovë në mitingun e Madh të Poezisë Shqipe, zhvilluar në Gjakovë më 8 dhe 9 maj 2008, ku media elektronike dhe e shkruar i bëri një ekspoze të madhe vizitës sonë letrare, por efektprurëse kanë qenë lidhjet me simotrat në Greqi, ku kemi një angazhim disavjeçar dhe madje  shumë nga librat tanë janë propaganduar në organe të Lidhjeve simotra si revista tremujore “KELENO”, janë botuar fragmente, shënime tona kritike për librat e autorëve grekë, janë realizuar përkthime të këtyre autorëve, të cilat janë botuar në gazetën tonë. Lidhja e Krijuesve grekë “Xasteron- Zaloni”, që publikon edhe revistën “Keleno”, së bashku me disa simotra të tjera organizuan në Athinë Kongresin “Olimpiada e Shkrimtarëve” Athina 2004, ku ishte ftuar edhe delegacioni i Lidhjes së Krijuesve “Pegasi” Gjirokastër, ku ishte planifikuar edhe  një kumtim prej 15’ për zhvillimin e Letërsisë shqipe, ku unë isha planifikuar në drejtimin e Kongresit.

Duhet theksuar se këtë vit krijuesit tanë konkuruan me dinjitet dhe u çmuan për veprat e tyre konkuruese me çmime. Ky ishte një sukses i plotë. Lidhjet midis Lidhjeve simotra nuk janë vetëm në plan bilateral, por edhe me Lidhje të tjera në Botë, po kështu funksionon edhe lidhja midis Krijuesve kudo që ndodhen, të cilët shkëmbejnë librat e tyre, dërgojnë mesazhe e përkthejnë njëri – tjetrin.

Një sukses këto vite kanë  patur krijuesit e Përmetit, që kanë  botuan krijimet e tyre në Itali. Kjo vjen edhe si rrjedhojë e punës së mirë botuese me rreth 60 tituj të shtëpisë botuese “Fjalët e Qiririt”. Për të realizuar këtë dinamikë Lidhja është kthyer në veprimtari  një lidhje panballkanike, por thelbësore është se krijuesit zhvillojnë kudo që ndodhen veprimtari individuale poetike, botuese, promovuese e tjerë.

Për të drejtuar lidhjen tashmë ka dhe një N/Kryetar në Kosovë, në Maqedoni, mal të Zi, në Greqi, Itali. Përveç kësaj në lidhje janë anëtarësuar dhe krijues me shtetësi të huaj, të cilët lozin një rol të madh në shkëmbimin universal të vlerave dhe si të gjithë anëtarët kanë kartë identiteti shqip ( anglisht). Po kështu Lidhja jonë ka flamurin e saj, simbol i komunitetit tonë të madh letrar. Lidhja jonë, parasëgjithash, ka vlerësuar edhe veprimtarinë e shkëmbimit universal të shumë poetëve të njohur nga Bota , të cilët janë nderuar me stimulin e madh “ANËTAR NDERI I LIDHJES “PEGASI” ALBANIA”, midis të cilëve edhe  shkrimtari i madh  i shquar me origjinë gjirokastrite Ismail Kadare.   

Ç’keni bërë për institucionalizimin e Lidhjes suaj?

Lidhja e Krijuesve “Pegasi” Gjirokastër” është një lidhje krijuesish, e cila e ka ngritur nivelin e saj nga viti në vit, është institucionalizuar dhe ka funksionim sipas programit dhe statutit të saj. Më 15 janar 2005 është zhvilluar Konferenca e Dytë Lidhjes , e cila zgjodhi organet e saj drejtuese, krijoi një  strukturë dinamike për të realizuar programin e saj dhe për të harmonizuar punën në të gjithë gamën e veprimtarisë së saj krijuese, promovuese, përkthyese dhe shkëmbim vlerash. Ne do të vijojmë për t’i bërë sa më funksionalë elementët e ndryshëm të Lidhjes. Edhe në vendet që nuk kemi Degë, ne zhvillojmë veprimtari për të bërë të njohur punën dhe veprimtarinë shkrimore, duke dhënë një kontribut të madh në Letërsinë shqipe.

 Ç’lidhësi keni pasur  me Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë?

Kemi pasur një Lidhje të heshtur pa ngacmime me Lidhjen e Shkrimtarëve, pasi një pakicë jona ishte dhe anëtare  e saj, por në thelb kemi pasur  shumë ndryshime me të.  Megjithatë dirigjenti ka shkop dhe dirigjon. Ne kemi konceptime të tjera, që burojnë nga dimensionet tona dhe qëndrimet tona si krijues të lirë të Shoqërisë civile dhe jo të ndërvarur nga idetë dhe ngjyrimet. Ne krijuesit jemi krijues “pa pushtet” në aspektin institucional, por kemi pushtet shumë të madh në hapësirën shkrimore e krijimore. Ne kemi shpëtuar nga pozicionet revoltues për të gjithë këtë prurje letrare, duke u shkëputur nga mendësia arkaike “jo të gjithë bëhen poetë dhe shkrimtarë”.  Ne kemi një koncept tjetër: “Të gjithë kanë hapësirë për të shkruar dhe Koha të sit dhe përzgjedh precipitatin…”

Duhet thënë se një pjesë e krijuesve tanë kanë  qenë edhe anëtarë të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, duke filluar  që nga unë. Ne, qysh në krijim, vendosëm lidhje me Lidhjen e Shkrimtarëve, kur ishte në krye të saj poeti Xhevahir Spahiu, por kjo lidhje u fik vetëm me një njohje të përciptë. Ne tentuam më vonë në “kohën” e Limos Dizdarit, duke organizuar disa veprimtari të përbashkëta si “Lulet e Verës” në Përmet, por koncepti i kryesuesve të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë ka qenë i kundërt me tonin dhe ne shumë herë këtë Lidhje e shihnim si ineksistente, e cila kish nevojë të reformohej në mendim dhe në organizim, pasi ishin prezente forma e vjetëruar, ndërsa ne jemi përfaqësues tipikë të krijuesve të dalë nga një Shoqëri civile e emancipuar dhe me ide progresiste. I njëjti tipizim edhe me Degën e kësaj Lidhjeje në Gjirokastër, e cila ishte në ineksistencë të plotë, paçka nga një zgjedhje jo funksionale e bërë para disa vitësh. Tashmë kjo lidhje është ineksistente dhe përfundimi I saj ishte një qesharakizëm i fortë “një duel për ndërtesa”. Është e nevojshme që në Shqipëri të lulëzojnë lidhje poetësh dhe shkrimtarësh dhe artistësh apo klube shkrimtarësh me koncepte të reja. Përvoja e viteve të fundit në Vlorë, Korçë, Sarandë, Elbasan, Durrës e tjerë ka treguar se vetëm kështu mund të ecet në një rrugë progresiste dhe konkurruese.

Lidhja e Krijuesve “Pegasi” është plot vitalitet, hapësirë dhe do ta zgjerojë hapësirën e saj në të ardhmen më shumë. 

A mund të na përmendni disa krijues , të cilët kanë bërë emër ?

Poetët dhe shkrimtarët janë të shumtë, por gjithmonë ekziston dhe veçimi,  i cili krijon dallimin. Unë mund të përmend disa prej syresh si: Andon Papleka (Tiranë), Mimoza Ahmeti,  Petro Dudi (Tiranë), Enrieta Sina (Tiranë), Sazan Gjomema (Tiranë- Athinë), Izet  Çulli (Tepelenë), Novruz Shehu (Tiranë), Kadri Radogoshi(Gjakovë), Rushit Ramabaja (Prishtinë), Dino Çiço (Gjirokastër), Jorgo Telo (Gjirokastër) , Lumo Kolleshi(Përmet), Agron Shele(Përmet), Riza Lahi (Tiranë), Dhimitër Miti (Përmet), Aleksandra Shabani (Gjirokastër),  Mirela Dudi(Gjirokastër, SHBA), Majlinda Rama, Bujar Rama(Fier), Haxhi Kalluci (Fier), Iljaz Bobaj (Delvinë, Korinth), Dhimitër Konomi (Gjirokastër- Athinë),  Muharrem Gashi (Prizren), Elona Gashi (Prizren),Agim Bashaj Greqi Murat Memallaj (Gjirokastër) , Yllka Ponde, Osman Buzo (Gjirokastër), At Theodhori Nikolla (Gjirokastër), Dashamir Malo (Sarandë),  Fran Uckama (Fier), Luan Meta (Tepelenë), Çerçiz Myftari (Memaliaj), Ligor Shyti (Përmet), Tasi Proko(Fier), Lulzim Logu dhe Gjon Neçaj (Tropojë) Hadër Mevlani (Gjirokastër), Fejzi Murati (Kuçovë), Florentina Skendaj (Delvinë), Anton Gojçaj (Tuz), Dashnor Selimi (Selanik), KaloshÇeliku dhe Nahas Sopaj (Shkup) e tjerë. Përveç kësaj duhet përmendur se  është formuar një  brez i ri talentesh , të cilët janë mjaft premtues për të ardhmen. Mund të veçojmë: Muharrem Kurti, Bora Malaj (Gjakovë), Besa Avdiu (Tiranë), Matilda Tare (Gjirokastër), Luljeta Xhaxhiu (Gjirokastër), Elefteria Kallojeri (Gjirokastër), Spartak Proda (Delvinë), Anila Kurti dhe Anila Mihali (Përmet), Jonida Seiti (Tiranë), (Gjirokastër), Andromaqi Pulla (Athinë), Alketa Ponde, Silvana Hazati (Gjirokastër),  Laureta Sahitaj  (Prizren), Mimoza Llavdaniti (Gjirokastër), Albiona Naçollari (Përmet), Almiona Bajrami (Bajram Curri) e tjerë. Në këtë kuadër ne nuk mund të lëmë pa përmendur edhe artistët, piktorët dhe skulptorët, kompozitorët, që janë të shumtë dhe mjaft të talentuar për të cilët duhet të jepet një intervistë tjetër. Kryesorja është se lëvizja jonë letrare: “Për një lëvizje letrare  dhe kulturore ndryshe” e hedhur qysh në vitin 1998, më 23.07. 2008, kur ne u miratuam  fillimisht si një Shoqatë Letrare me vendimin Nr. 661 nga Gjykata e Faktit në Gjirokastër, është vepruese,  aktive dhe e pamohueshme.

Si e konsideroni ju a u arrit një pik u i madh i veprimtarive tuaja me rastin e 10 vjetorit të Lidhjes në Përmet

Natyrisht që po. Konkretizim dhe finalizim i madh në organizimin e simpoziumit me objekt “Për një letërsi shqipe më me frymëmarrje”. Ky Simpozium u përgatit me mjaft kujdes dhe ishte një nga pikësynimet më të mëdha të kësaj periudhe dhe vinte pas një dënduri veprimtarish studiuese, hulumtuese dhe prodhim letrar. Kryesorja këtu ishte se u kristalizua mendimi i studiuesve , kritikëve , vetë krijuesve nga  gjithë hapësira kreative mbarëkombëtare shqiptare si dhe ajo e hapësirës së krijusve emigrantë. Duhet theksuar se si referenca dhe kumtimet  embajtura ishin të orientuara dhe në sentencë përmbanin atë substrat të nevojshëm për të realizuar frymëmarrjen. Në këtë Simpozium, i vetmi i këtij lloji për letërsinë në kata dhjetë vjetët e fundit për letërsinë shqipe, u fol me autoritet dhe dinamizëm për zhvillimin letrar, përfaqësimin letrar, për tendecat kreative, për larmishmërinë gjinore, për poezinë si sentencë figurative, për shkëmbimet universale të vlerës, për magjinë e përktthimit që rrit dimensionine njohjes dhe konkurrimit, për pasurinë leksikore të krijuar nga krijuesit gjatë 36 viteve që nga Kongresi Drejtshkrimor si dhe mangësinë e studiuesve për këtë fond gjuhësor të krijuar për të rritur passurinë fjalore të gjuhës së sotme moderne shqipe, për studimin analitik të letërsisë me tone origjinale të krijuar në emigracion dhe vlera e saj në tërsinë letrare shqipe, duke i mëshuar fort rritjes së realizimit dhe protagonistimit në mjedise , ambiente me tonalitete shpërthyese, kontraste e kontrakpunte dinamikë e tjerë, duke u ndalur sidomos tek vlera e të krijuarit. Në Simpozium u diskutuan dhe niveli dobësor i kritikës së sotme si dhe “përvetësimi” i pronës mendimore kreative,  pa të drejtë nga redaktorët e dikurshëm të krijimtarisë të të rinjve  të talentuar, një problem i shfaqur për herë të parë , që shumë nga këta readaktorë me të tilla aplikime dhe përfitime u bënë me emër! U ndal edhe  tek një e metë e madhe që në “sipërfaqen tërësore të letërsisë në rreshtimin evlerave  janë të pashkulshëm ata që bënë letërsinë e sistemit totalitar dhe që vijojnë të “mbajnë “ fort  ‘ndriçimin” dhe madhështinë e dikurshme, duke mos u hapur rrugë ntalentev erealë të plurimendimit. Për këto probleme kapitale dhe njohëse parashtruan mendimet e tyre esteto- filozofike e profilizuese referuesit e kumtuesit : Kristaq F. Shabani, Kadrush Radogoshi (Kosovë), Nehas Sopaj (Shkup), Anton Gojçaj (Mal i Zi), Enrieta Sina (Tiranë), Iliaz Bobaj (Patra , Greqi), Panajota Zaloni (Hristopulu) , Athinë – Greqi, Agron Shele, Sina Vakaj, Lumo Kolleshi (Përmet, Shqipëri), Alejandra Kraules Breton (Meksikë), Cristina Akeza Sançez (Brazil),Aleksandra Shabani (Gjirokastër), Dritan Kardhashi (Gjirokastër), Rushit Barabaja (Prishtinë), Nebih  Bunjaku (Prishtinë), Vasiliki Kalahani Eleni Mantrazi (Greqi), Flavia Lepre (Itali) e tjerë. Përmbyllja e Simpoziumit nga N/Kryetari Koordinativ i Lidhjes së Krijuesve ‘PEGASI”, Albania, poeti dhe shkrimtari  Petro Dudi, ishte një sentencë kuptimplote dhe një vështrim drejt një ardhmërie më të plotuar dhe më të ndritur.

Ju zhvilluat dhe një Panair –Ekspoze të Librit shqip shumëgjuhësh, cilat ishin objeksionet tuaja?

Ne s’është e para herë që realizojmë ekspoze të librit në këtë sfond të tillë me një gjetje plot ngjyrim , siç u zhvillua në lulishten kryesore të qytetit të Përmetit, ku krahas ekspozesë së madhe të qindra librave, jo vetëm nga hapësirat mbarë shqiptare, ne u dhamë parësi ekspozuese të  gjithë autorëve  nga vendet e botës që kanë dërguar veprat e tyre në Bibliotekën “PEGASI”, apo në konkursin me rastin e 10 vjetorit të krijimit të tij. Këtu ishte bërë nëj punë emadhe përgatitore nga N/Kryetari i Lidhjes dhe kryetari i Degës së Lidhjes së Krijuesve “PEGASI” Përmet poeti dhe shkrimtari i talentuar Agron Shele, aktualisht edhe Drejtori i Qendrës Kulturore Përmet. Interpretueset e poezisë, talent etë reja të Lidhjes, nxënëse të shkollës së mesme “Sami Frashëri” Përmet  përcollën tek krijuesit dhe te gjithë pjesëmarrësit dhe qytetarët e Përmetit poezi në dis agjuhë  si shqip, anglisht, italisht, frëngjisht, greqisht, rusisht e tjerë. Një ditë eveçantë një kumbim i veçantë, ku flitej me gjuhën e poezisë . Po kështu  e veçanta e këtij spektakli poetik ishte dhe takimi i organizuar në fillesë të Simpoziumit  nga shkrimtarët me talentet e shkollës së mesme “Sami Frashëri” si dhe përgatitja dhe prezantimi i vlerave  të krijimeve të poetit dhe romacierit përmetar Agron Shele, një prezantim i realizuar me art dhe me pjesëmarrje ng adisa vend e, përveç të tjerash edhe nga Italia dhe Anglia. Dhënia e titujve të nderit “Anëtar Nderi  i Lidhjes së Krijuesve ‘PEGASI”’ disa personaliteteve letrarë si : Domenico Defelice (Itali), Mimoza Ahmeti(Shqipëri), Kadrush Radogoshi (Kosovë), Dimitrios Kraniotis(W.P.S, Greqi),  Jozo Bozkovski dhe Ramadan Sinani (Shkup) (pas vdekjes), Alejandra Craules Breton (Meksikë), Zaharulla Gaitanaki (Greqi) si dhe shpërndarja e çmimeve fitues të Konkursin “10 vjet PEGAS” për të gjitha gjinitë ishte një nga kulminacionet e kësaj dite të mbushur me veprimtari thelbësore.  

Cilat janë objeksionet tuaja në  të ardhmen?

Ne të vijojmë të marrim pjesë si deri tani në takime, kongrese, Simpoziume letrare Ndërkombëtare që janë rtë ngjeshura për këtë vit  si në Greqi, Itali, Francë, Brazil, Kosovë, Indi e tjerë. 

Përveç të tjerash ne duam të organizojmë këtu në Gjirokastër, në këtë qytet magjik e të çudimtë një kuvend të madh me pjesëmarrje të poetëve dhe shkrimtarëve nga Bota, të cilët në sajë të punës sonë ka shprehur dëshirën e madhe të realizohet  një i tillë në Shqipëri. Do të jetë dhe një manifestim i madh letrar, por njëkohësisht njohje me mjedisin e virgjërt të Shqipërisë e sidomos asaj të Jugut. Për këtë duhet të punojmë me psikologji dhe diplomaci  të fortë letrare pë rtë siguruar fondin e nevojshmë. Gjithashtu në këtë vit do të organizojmë edhe Konkursin e Parë Internacional “PEGASI  2008” si dhe  do të botojmë Antologjinë e poetëve të talentuar të “Pegasi”- t dhe të Miqve tanë nga gjithë Bota në 12 gjuhë. Vetëkuptohet edhe kjo e përzgjedhur. Po kështu mendojmë të zhvillojmë një veprimtari të madhe letrare në Greqi për letërsinë shqipe të krijuesve kualitativë emigrantë.

Me këtë rast doja të falenderoja në emër të Lidhjes, nëpërmjet gazetës suaj të nderuar, në mënyrë të veçantë, të gjithë ata që e kanë ndihmuar Lidhjen e Krijuesve ‘PEGASI” për ecjen e saj: Panajota Zaloni- Hristopulu (Greqi), Dino Kubatis, Aristidh Kolja Greqi (pas vdekjes), Teresinka Pereira (SHBA), Dimitris Kraniotis (Greqi), Domeniko Defeliçe (Itali), Zaharula Gaitanaki (Greqi), Adriana Kless (Brazil),  Dr. Ramadan Sinani.(Maqedoni), Papa Antonio Bellushi (Itali), Prof. Qemal Murati (Maqedoni), Punonjësit shkencorë të  Institutit Albanologjik Prishtinë (Kosovë): Sadri Fetiu, Zymer Neziri, Rustem Berisha, Emin Kabashi, poetin Kadrush Radogoshi (Kosovë), poeten Mimoza Ahmeti,  shkrimtarin Pjetër Arbnori (pas vdekjes), Vasiliki Kalahani(Greqi), Jose Roberto Seki (Brazil), Dorin Popa (Rumani), Fjorentin Skamarache (SHBA, Beniamin Yzon (SHBA), Antoneta Mosela, Flavia Lepre (ITALI), Maria Hamilton (SHBA), Hadaa Sendoo (Mongoli), Tholana Ashok (Indi), Giova Lombardi (Australi), Dew Bhardwaj (Indi), Adolf Shvedchiov (Rusi- Los Anxhelos), Alexander Cang (Kinë), Nadja Cela Pop (Rumani), të cilët kanë impulsuar dhe kanë propaganduar veprimtarinë shumëplanshe të Lidhjes sonë. 

Zoti Kristaq, ju faleminderit për intervistën.

Intervistoi: Dashnor Selimi dhe Jonida Nika